पहिला डोस कोविशील्डचा व दुसरा डोस कोवॅक्सिनचा घेत असाल तर थांबा, डॉक्टरांनी दिलेली माहिती वाचा!

ज्या लोकांच्या मनात कोविड -१९ वॅक्सिनचे वेगवेगळे डोस घेण्याचा विचार सुरु असेल त्यांनी आधी हे समजले पाहिजे की असे करणे आयुष्यासोबत खेळ करण्यासारखे आहे. तज्ञांच्या मते, वेगवेगळे डोस एकत्र घेणे चांगले नाही.

कोरोना व्हायरसचा संसर्ग रोखण्यासाठी देशात जागोजागी लसीकरण प्रक्रिया सुरू झाली आहे. पण लसीचा पुरवठा कमी झाल्याने अनेक राज्यात लसीकरण कार्य थांबविण्यात आले आहे. ज्यामुळे ब-याच लोकांना त्यांचे निर्धारित डोस किंवा गरजेनुसार लस मिळतच नाहीये. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की लसीकरणात काही काळ विलंब झाला तरी नुकसान होणार नाही. लवकरच लोकांना कोरोना व्हायरस विरूद्ध अंशतः लसीकरण करण्याची परवानगी दिली जाईल.

पण अजूनही लोकांच्या मनात एक प्रश्न कायम आहे. तो म्हणजे पहिला डोस कोविशील्ड आणि दुसरा डोस कोव्हॅक्सिनचा घेऊ शकतो का? असं लसीकरण किती प्रभावी होईल. आम्ही या लेखातून आपल्या अशाच काही प्रश्नांची उत्तरे देण्याचा प्रयत्न करू.

दोन वेगवेगळ्या वॅक्सिन घेणं सुरक्षित आहे?

सामान्य लोकांना लसीकरण जितके आवश्यक आहे तितकेच लसींची कमी उपलब्धता त्यांना लसीकरण टाळण्यास भाग पाडेल. अशा परिस्थितीत लोक दोन वेगवेगळ्या लस एकत्रित करण्याचा निश्चितच विचार करू शकतात. तज्ञांचे मत आहे की दोन वेगवेगळ्या लसींचे डोस कोणत्याही परिस्थितीत एकत्र मिसळले जाऊ नयेत. याचे मुख्य कारण असे आहे की सर्व लसी वेगवेगळ्या प्रकारे बनविल्या जातात, ज्या काम देखील वेगवेगळ्या प्रकारेच करतात. म्हणून अशा वेळी दोन वेगवेगळे डोस एकत्र करणे चांगले ठरू शकत नाही. जसं की पहिला डोस कोविशील्डचा व दुसरा डोस कोवॅक्सिनचा घेऊ नये.

वेगवेगळ्या लसींचे वेगवेगळे परिणाम

कोविशील्ड आणि कोवॅक्सिन या एकाच स्वरूपाच्या दोन लसी आहेत, पण कदाचित लस घेतल्यानंतर त्याचे परिणाम चांगले होणार नाहीत. दुसरं म्हणजे लोकांनी हे देखील लक्षात ठेवले पाहिजे की काही लसी त्यांच्यासाठी कमी सुरक्षित किंवा कमी योग्य असल्याचे सिद्ध होऊ शकतात. साइड इफेक्ट्स, अँटीबॉडीसह सर्व घटकांची काळजी घेणे महत्वाचे आहे. म्हणून दोन डोस एकत्र करण्यात काहीच अर्थ नाही. कोवॅक्सिनच्या पहिल्या डोसनंतर डॉक्टर कोविशील्डचा दुसरा डोस घेण्याचा सल्ला कधीच देत नाही.

परिणामकारकता पाहण्यासाठी सुरू आहेत चाचण्या

तथापि काही तज्ञ परिक्षणासाठी काम करत आहेत की दोन वेगवेगळ्या डोसच्या वापरामुळे संक्रमणा विरूद्ध लढण्यास रोगप्रतिकारक शक्ती निर्माण होईल की नाही. अलीकडेच ६०० हून अधिक सहभागींवर नुकत्याच झालेल्या वैद्यकीय अभ्यासानुसार कोविशील्ड आणि फायझर लसीचे एकत्रीकरण करून त्याच्या परिणामांची तपासणी केली. सुरुवातीला असे आढळले की केवळ एकत्रीकरण करणे योग्यच नाही तर पुरेसं रोगप्रतिकारक शक्ती देणारेही आहे. तसंच मॉर्डन आणि नोवावॅक्स जॅब्सच्या एकत्रीकरणाची परिणामकारकता पाहण्यासाठी संशोधन करण्याचे नियोजन केले जात आहे.

लोकांनी या गोष्टी ठेवाव्या लक्षात

आज आपल्या देशात लसींची तीव्र कमतरता भासते आहे. अशा परिस्थितीत दोन वेगवेगळ्या लसींचे डोस एकत्र मिसळणे दुसरा डोस न मिळण्यापेक्षा चांगले असूच शकत नाही. तथापि सध्याच्या सरकार आणि तज्ञांनी हमी दिली आहे की लवकरच लस मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होतील. म्हणूनच घाईघाईत कोणताही चुकीचा निर्णय घेऊ नका. त्याऐवजी सर्व लोकांनी किमान प्रथम डोस घ्यावा यास प्राधान्य दिले पाहिजे. ज्यानंतर आपण काही प्रमाणात स्वत:ला सुरक्षित वाटून घेऊ शकता. म्हणूनच तज्ञ स्वत: प्रत्येक पायरीवर खबरदारी घेण्याचा सल्ला देत आहेत.